Top 12 Ngôi chùa Độc Đáo ở Bắc Ninh Khiến Du Khách Mê Mẩn

Chùa Dâu, hay còn gọi là chùa Pháp Vân, Diên Ứng, Cả, Cổ Châu Tự, Duyên Ứng tự, hay chùa Cổ Châu, nằm tại xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành, cách Hà Nội 30km. Được xây dựng từ đầu Công Nguyên, chùa Dâu là một trong những ngôi chùa cổ xưa nhất tại Việt Nam.

Đặc biệt ấn tượng với những pho tượng thờ, đặc biệt là bức tượng Bà Dâu - nữ thần Pháp Vân, và tượng Mạc Đĩnh Chi có niên đại từ thế kỷ 18. Tháp Hòa Phong, cây tháp gạch cỡ lớn, còn là điểm độc đáo với chuông và khánh đồng đúc từ thế kỷ 18.

Ngôi chùa Dâu nổi tiếng không chỉ với kiến trúc độc đáo mà còn là nơi tổ chức nhiều lễ hội truyền thống, đặc biệt là vào mùng 8 tháng 4 âm lịch hàng năm, khi diễn ra ngày hội lớn thu hút du khách gần xa đến thăm quan và tham gia lễ rước kiệu cùng tắm Phật.

Chùa Phật Tích (Vạn Phúc) tọa lạc tại núi Phật Tích, xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Được xây dựng từ thời nhà Lý, chùa nổi tiếng với bức tượng Phật A di đà bằng đá xanh nguyên khối được dát vàng.

Chùa là nơi lưu giữ những sự kiện lịch sử quan trọng và có kiến trúc độc đáo, trải qua nhiều lần trùng tu sau những thiệt hại từ thời Pháp xâm lược. Hòa mình trong không gian tĩnh lặng, chùa Phật Tích là điểm hẹn của đạo hữu và du khách, đồng thời tổ chức nhiều hoạt động lễ hội, thu hút đông đảo du khách gần xa.

Khám phá chùa Phật Tích để tận hưởng không gian linh thiêng, chiêm bái bức tượng Phật A di đà và hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa tâm linh của vùng đất Bắc Ninh.

Một trong những ngôi chùa nổi tiếng tại Bắc Ninh là chùa Bút Tháp, còn được biết đến với tên gọi khác là Ninh Phúc tự hay chùa Nhạn Tháp. Nằm tại thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, chùa nổi tiếng với bức tượng Phật Bồ Tát Quán Thế Âm thiên thủ thiên nhãn làm từ gỗ, là bức tượng lớn nhất Việt Nam.

Chùa có lịch sử lâu dài, từ thời vua Trần Thánh Tông, được truyền bá và phát triển dưới sự trụ trì của thiền sư Huyền Quang. Trong lịch sử phát triển, nhiều trụ trì nổi tiếng như Hòa thượng Chuyết Chuyết và Thiền sư Minh Hạnh đã góp phần làm nên tên tuổi của chùa Bút Tháp.

Năm 1876, vua Tự Đức đặt tên Bút Tháp khi thấy tòa tháp lớn tại chùa. Các công đoạn trùng tu đã giữ nguyên nét kiến trúc cổ kính và giá trị văn hóa. Chùa có gác chuông hai tầng, tám mái, và nhiều tượng Phật quan trọng như Quan Âm nghìn mắt nghìn tay, Tây Thiên Đông Độ, Thị Kính và nhiều tác phẩm điêu khắc khác.

Thăm chùa Bút Tháp để tận hưởng không gian tâm linh, ngắm nhìn những kiệt tác nghệ thuật, và hiểu sâu hơn về lịch sử văn hóa của vùng đất Bắc Ninh.

Chùa Dạm tọa lạc tại xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Là ngôi chùa trung tâm Phật giáo, kiệt tác thời nhà Lý.

Với kiến trúc kì vĩ, nền gạch ngói hoa văn nổi bật, cánh sen chạm trổ, chùa Dạm thể hiện sự tinh tế và tài năng trong từng chi tiết. Quy mô đồ sộ của ngôi chùa phản ánh lòng kính trọng và tôn trọng đối với Phật giáo, là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá văn hóa và lịch sử.

Thường được biết đến là chùa Tiêu, trước đây có tên là chùa Lục Tổ, tọa lạc ở sườn núi Tiêu, xã Tương Giang, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, cách Hà Nội 20km về phía Bắc theo quốc lộ 1A. Là ngôi chùa thuộc hệ phái Bắc tông.

Xây dựng từ thời kỳ Lý, chùa Tiêu là nơi tu thiền và giảng pháp của nhiều cao tăng thời Lý như Thiền sư Vạn Hạnh. Nơi đây còn lưu giữ tấm bia đá khắc chữ “Lý Gia Linh Thạch” cao 0,68m, ngang 0,40m. Sách Từ điển di tích văn hóa Việt Nam (Hà Nội, 1993) giới thiệu chùa Tiêu là nơi trụ trì của Thiền sư Vạn Hạnh và cũng là nơi sinh của vua Lý Thái Tổ.

Cổng chùa được xây năm 1986. Chùa Tiêu từng lưu giữ ván in sách Thiền uyển tập anh, tác phẩm ghi chép về các danh tăng Việt Nam có giá trị về văn học, sử học, triết học.

Ngoài ra, chùa Tiêu còn giữ tháp mộ và nhục thân Thiền sư Như Trí, viên tịch năm Quý Mão (1723), người có công khắc in cuốn Thiền Uyển tập anh. Ngày 05 – 3 – 2004, nhục thân Ngài đã được PGS.TS Nguyễn Lân Cường chuyển về chùa Duệ Khánh, xã Nội Duệ (Bắc Ninh) để thực hiện dự án tu bổ – bảo quản.

Công việc hoàn thành vào ngày 26 – 9 – 2004 với sự thận trọng, bảo quản nhẹ nhàng, tôn trọng giá trị văn hóa và tâm linh.

Bách Môn hay chùa Linh Cảm, một ngôi cổ tự từ thời nhà Lý, là biểu tượng văn hóa với lịch sử tín ngưỡng đặc sắc. Dù công trình kiến trúc đồ sộ hình vuông gần 1.000m2 đã bị hủy hoại hơn nửa thế kỷ trước, sự phục dựng ngày nay là sứ mệnh cần thực hiện.

Nằm tại thôn Long Khám, xã Việt Ðoàn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh, chùa Bách Môn được xây dựng từ thời nhà Lý trên núi Khám Sơn. Với hơn ngàn năm trùng tu, đặc biệt là vào những năm 1556 và 1612, chùa đã trải qua nhiều biến cố lịch sử. Thời chúa Trịnh Sâm (1767-1782), bà Chúa Chè - Tuyên phi Ðặng Thị Huệ, thất sủng, tìm sự bình yên tại đây. Bà đã tận tâm sửa sang, tu bổ chùa theo kiến thiết độc đáo, làm cho Bách Môn tự trở thành một tuyệt tác kiến trúc với hình vuông mở ra bốn phía, góp phần thăng hoa tâm hồn.

Hơn 70 năm trở lại đây, Bách Môn tự được các nhà nghiên cứu Pháp đánh giá là ngôi chùa độc đáo nhất Ðông Dương với bố cục độc nhất, vô nhị. Qua những phát hiện khảo cổ, chùa Bách Môn xưa là một kiệt tác kiến trúc tuyệt vời và lịch sử phong phú.

Chùa Lim - Thờ Phật, Thờ Mẫu Liễu Hạnh. Ngày nay, dù nhỏ gọn, nhờ Hội Lim, chùa vẫn thu hút đông đảo khách thập phương đến lễ. Hội Lim là một trong những lễ hội lớn nhất tỉnh Bắc Ninh.

Hội Lim bắt nguồn từ chùa Lim Bắc Ninh, trở thành hội tổng (hội vùng) vào thế kỷ 18. Người thôn Đình Cả, Nội Duệ, chánh thủ xứ Thanh Hóa Nguyễn Đình Diễn đã có những đóng góp lớn, tự hiến ruộng vườn và tiền bạc để trùng tu chùa, mở rộng hội hè, bảo tồn nền văn hóa. Lăng Hồng Vân trên núi Lim, ông xây dựng làm nơi nghỉ nhớ của mình.

Hội Lim và hội hậu thần của ông trở thành hội tổng quy mô. Văn bia lăng Hồng Vân kể về công lao của ông, và ông được thờ phụng làm hậu thần, hậu Phật hàng tổng. Hội chùa Lim diễn ra từ ngày 11 đến hết ngày 14 tháng giêng, đặc biệt vào ngày 13.

Ngày lễ bắt đầu bằng lễ rước, đoàn rước với đám đông tham gia trong bộ lễ phục truyền thống, tạo nên khung cảnh rực rỡ, quyến rũ kéo dài gần km. Hội có nhiều nghi lễ và tục trò dân gian nổi tiếng, trong đó có tục hát thờ hậu. Hội chùa Lim không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là diễn đàn giao lưu, gặp gỡ của những người yêu thương văn hóa truyền thống.

Chùa thuộc quần thể di tích lịch sử văn hóa Thuận Thành, được xếp hạng cấp quốc gia bao gồm Chùa Dâu, Chùa Bút Tháp, Lăng Kinh Dương Vương, làng tranh Đông Hồ, Đền thờ lăng mộ Sĩ Nhiếp. Đây là thánh địa linh thiêng, xây dựng từ thời nhà Trần, trải qua nhiều đợt tu bổ để trở thành điểm hút khách thập phương.

Chùa bị hủy hoại hoàn toàn trong cuộc kháng chiến chống Pháp, nhưng sau này được khôi phục. Được Đảng và nhà nước quan tâm, chùa được xây dựng lại năm 1986. Hằng năm, vào ngày mùng 7 tháng 4 âm lịch, dân làng tổ chức hội để đón tiếp khách thập phương.

Chùa Linh Ứng, với lịch sử hơn tám thế kỷ, là một di tích lịch sử quan trọng tại Bắc Ninh. Mặc dù kiến trúc đã thay đổi, nhưng vẫn là nguồn tư liệu quý giá về sự tồn tại của Phật giáo trên đất này.

Chùa Hàm Long Bắc Ninh tọa lạc tại phường Nam Sơn – TP Bắc Ninh tỉnh Bắc Ninh (Trước đây thuộc xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Hà Bắc). Nơi này từng là chốn tu hành của Thiền sư Dương Không Lộ, nằm trên sườn núi với cây cổ thụ to lớn. Chùa Hàm Long còn là trường Hạ, nơi đào tạo các nhà sư ở Bắc.

Tên gọi Hàm Long xuất phát từ núi Thần Long che chắn như một án thư thiên nhiên. Đường lên chùa nằm giữa những bậc đá, gốc cây, cỏ cùng với không khí thơ mộng. Mỗi chiều, các sư ở đây nấu một nồi cháo, cúng thí thực cho vị Trùng và vong bị nhốt tại đây. Buổi sáng, lễ tụng kinh niệm Phật và cúng vong diễn ra cẩn thận. Chùa còn nhận vong của người chết để cùng cúng và giữ trong 3 năm, tránh tai họa cho gia đình.

Trong thời gian 3 năm giữ vong, gia đình không được cúng hương, gọi tên người chết, để tránh vong bị gọi về và gặp khó khăn. Gia đình cần lặng lẽ khi gửi vong và không ở nhà trước vì vong có thể theo về. Quy trình này giống như một hình phạt tạm thời. Sau 3 năm, khi vong chuyển nhà, gia đình có thể cúng và hoàn trả vong, nhưng cần kiêng kỵ gọi tên để tránh làm phiền.

Theo quan điểm Phật giáo, sự sống chết là hiển nhiên do nghiệp của mỗi người. Nghiệp cá nhân và nghiệp chung đều quan trọng, nhưng nghiệp cá nhân vẫn đóng vai trò chủ đạo. Theo Hòa thượng Thích Thanh Dũng, giữa tín ngưỡng và mê tin có rất mong manh ranh giới.

Chùa Đại Bi hay còn gọi là chùa Tổ, nằm gần bờ nam sông Đuống, thôn Vạn Ty, xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Nơi này không chỉ thờ Phật mà còn lưu giữ sâu sắc về Trúc Lâm đệ tam tổ Huyền Quang - một nhà sư và nhà thơ lớn thời Trần.

Theo thư tịch cổ, chùa được xây dựng vào năm Quý Mão (1305) do Huyền Quang thiền sư cho xây dựng. Kiến trúc chùa hiện nay chủ yếu từ thời Lê và Nguyễn. Ngoại viện còn “đền thờ Tam Tổ” thờ Trần Nhân Tôn, Pháp Loa và Huyền Quang. Lễ hội chùa Đại Bi diễn ra vào ngày 21 tháng giêng âm lịch, thu hút đông đảo du khách thập phương đến dâng hương và tham gia lễ hội.

Ngôi chùa Đại Bi còn là nơi sinh sống của nhà thiền sư tài năng Lý Đạo Tái - Huyên Quang, tên tuổi nổi tiếng trong lịch sử đất Bắc.

Chùa thường được biết đến với cái tên là chùa Tổ, nằm ở xã Hà Mãn, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Là một ngôi chùa thuộc hệ phái Bắc tông, nơi thờ Phật và Bà Man Nương. Xây dựng từ thời xa xưa, chùa Phúc Nghiêm là điểm đến linh thiêng và tâm linh cho du khách và người dân địa phương.

Theo truyền thuyết về Bà Man Nương trong sách Chùa Việt Nam (Hà Nội, 1993), kể rằng vào thời Sĩ Nhiếp, cô gái Man Nương đã có thai sau khi nhà sư Khâu Đà La vô tình bước qua mình. Đứa bé gái sinh ra đã được nhà sư đặt vào thân cây đa. Cây đa sau đó bị đổ trôi xuống sông, và dân làng đã sử dụng gỗ cây đa để tạo nên các tượng nữ thần Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện được thờ trong bốn ngôi chùa ở vùng Dâu, hay còn gọi là các chùa Tứ Pháp.

Chùa Phúc Nghiêm tổ chức hai hội lễ quan trọng. Ngày 17 tháng giêng là hội thi bánh dày nổi tiếng tại làng Dâu, kỷ niệm ngày sinh của Bà Man Nương. Ngày mồng 8 tháng 4 âm lịch là hội lễ tắm tượng Phật Bà Tứ Pháp ở chùa Dâu, với nghi thức rước tượng các Bà về chùa Tổ để thờ Phật Mẫu Man Nương.

Chùa Tam Sơn, hay còn được biết đến với tên chữ là Cảm Ứng tự, nằm tại làng Tam Sơn, xã Tam Sơn, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Là một ngôi làng lịch sử, Tam Sơn nổi tiếng với truyền thống văn hiến và cách mạng. 'Tam Sơn ba núi sáu làng, chùa trên, chợ dưới rộn ràng đông vui'.

Có tên là Tam Sơn bởi vì làng này nằm giữa ba ngọn núi nổi tiếng: Núi Vường, núi Giữa và núi Chùa. Đây là làng duy nhất trong lịch sử phong kiến có đủ 'Tam Khôi', những người đạt học vị cao nhất trong khoa cử là Trạng nguyên, Bảng nhãn và Thám hoa. Trong số họ, có các danh nhân như Trạng nguyên Nguyễn Quán Quang, Trạng nguyên Ngô Miễn Thiệu, Bảng nhãn Ngô Thầm và Thám hoa Ngô Sách Tố.

Thống kê cho thấy, Tam Sơn đã đào tạo tới 20 vị Tiến sĩ và hàng chục người đỗ Trung khoa và Tiểu khoa. Họ đã đóng góp tài năng và lòng dũng cảm cho quê hương, đất nước. Là quê hương của đồng chí Ngô Gia Tự - chiến sĩ cộng sản nổi tiếng, người có công lớn trong việc sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Làng Tam Sơn còn là quê hương của phong trào thiếu niên nghìn việc tốt thời kỳ chống Mỹ. Chùa Tam Sơn từng đón tiếp Bác Hồ trong chuyến thăm và chúc tết cán bộ, nhân dân địa phương vào đầu xuân Đinh Mùi (1967). Lịch sử và văn hiến của làng Tam Sơn được lưu giữ và kế thừa qua chùa Tam Sơn cùng với các lễ hội truyền thống hàng năm.

Chùa Tam Sơn, còn gọi là núi chùa, có lịch sử lâu dài, được xây dựng từ cuối thời Tiền Lê, đầu thời Lý (khoảng thế kỉ X - XI). Là nơi đào tạo và trú ngụ của Lý Công Uẩn dưới sự hướng dẫn của Thiền sư Vạn Hạnh, trước khi ông trở thành vua Lý Thái Tổ - nhà vua khai mở nền văn minh Đại Việt. Chùa được xây dựng lại vào năm 1063 bởi vua Lý Thánh Tông, với quy mô lớn hơn và đổi tên thành Chùa Cảm Ứng. Nơi đây còn lưu giữ dấu vết của công chúa Thuận Dương, Nguyên Phi Thuần Châu, Bảo Châu.

Chùa Tam Sơn không chỉ là nơi thờ phật mà còn là địa điểm quan trọng thể hiện giá trị lịch sử và văn hóa của làng Tam Sơn. Được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1992, Chùa Tam Sơn là trung tâm của lễ hội diễn ra từ ngày mồng 9 đến ngày 12 tháng giêng âm lịch, là lễ hội lớn nhất với nhiều hoạt động tâm linh và văn hóa, thể hiện truyền thống lịch sử văn hóa của làng Tam Sơn.