Top 6 Món ăn truyền thống độc đáo trong bữa tiệc Tết của người Mông

Bánh dày là món bánh truyền thống và hoạt động giã bánh dày không thể thiếu trong các dịp lễ, hội hay dịp Tết đến Xuân về của cộng đồng người Mông ở vùng núi phía Bắc. Theo tiếng Mông, bánh dày được gọi là “Pé- Plẩu”. Theo quan niệm cổ truyền, bánh dày không chỉ là biểu tượng cho tình yêu, sự trung thành của người Mông mà còn là biểu tượng cho mặt trăng và mặt trời, là nguồn gốc của con người và mọi vật trên mặt đất.

Để có món bánh dày ngon như ý, cần chuẩn bị sẵn cối giã bánh, cối giã bánh dày của người Mông thường được làm bằng thân cây gỗ chắc. Một yếu tố không thể thiếu nữa là phải chọn được gạo nếp thơm và dẻo, sau đó ngâm gạo trong vòng một ngày. Trong khi đun gạo, cần đun nhỏ và đều lửa, thời gian đun khoảng một tiếng, để xôi chín kỹ cho thật mềm và dẻo. Tiếp theo, cho xôi ra cối để giã, cần giã bánh ngay khi xôi còn nóng. Giã càng kỹ thì bánh càng dẻo, ngon và giữ được lâu. Bánh dày không chỉ dùng để thờ cúng tổ tiên, trong các dịp lễ tết mà còn là món ăn dành cho khách đến thăm nhà. Khi ăn thường nướng trên than hoặc cắt thành từng miếng nhỏ rồi rán phồng thơm và hấp dẫn.

Bên mâm cỗ Tết của người Mông ở Hà Giang, còn có món bánh trôi. Đối với họ, món bánh trôi hình tròn là biểu tượng của sự tròn đầy, sung túc. Ngoài ra, đây còn thể hiện lòng thành với ông bà tổ tiên. Từ lâu, bánh trôi và bánh chay được dùng để cúng tổ tiên. Trong ngày này, mọi người sẽ tụ tập làm những viên bánh trôi tròn đều. Sau khi cúng ông bà tổ tiên, mọi người cùng thưởng thức món bánh này.

Bánh trôi là món đơn giản để làm. Mỗi dịp Tết đến, khắp các làng dưới đồng loạt nghe thấy tiếng chày giã gạo để làm bánh dày, bánh trôi. Nguyên liệu chính là gạo nếp thơm được người dân trồng và thu hoạch, tạo ra những viên bánh trắng thơm ngon. Mỗi gia đình có thể làm từ 50 đến 100 viên bánh trôi để cúng Tết.

Không phải món cao lương mỹ vị nhưng mèn mén lại khiến nhiều người khó quên khi thưởng thức một lần và trở thành món không thể thiếu trong ngày Tết của người dân tộc Mông. Món ăn được làm từ những hạt ngô tẻ địa phương, là thực phẩm hàng ngày của người đồng bào. Mỗi mùa thu hoạch, ngô được đồng bào Mông phơi trên những hiên nhà hay gác bếp, chờ khi khô mới đem đi làm mèn mén. Tuy nhiên, để có được bát mèn mén ngon phải trải qua nhiều công đoạn và thời gian.

Món mèn mén trộn cơm được rất nhiều người Mông yêu thích vì vị ngọt, bùi, thơm của ngô và vị mềm dẻo của cơm. Tại các phiên chợ, món này còn được hòa vào nước dùng để ăn cùng phở hay mỳ. Trước đây, người Mông thường chỉ dùng để ăn trong nhà. Tuy nhiên, ngày nay, chúng đã được làm nhiều hơn để bán trong các phiên chợ. Do vậy, du khách ghé thăm những phiên chợ vùng cao đều có thể tìm mua được món ăn dân dã, đặc trưng này của người Mông.

Ở Lao Chải (Sa Pa), người H'Mông có một món ăn đặc sắc là ớt nướng. Quả ớt xanh già được nướng chín trên than củi, sau đó giã nhuyễn cùng muối hạt rang. Có thể thêm một chút dầu hoặc mỡ đun nóng, sau đó xào ớt đã giã cho thơm. Mùi vị cay, mặn của món ăn này khiến người ta khó quên. Với người H'Mông, món ớt nướng không chỉ là món quen thuộc mà còn là một phần không thể thiếu trong ngày Tết. Cuộc sống khó khăn khiến cho món ăn này trở thành điểm sáng trên bàn ăn hàng ngày của họ.

Ớt nướng không chỉ đơn giản là một món ăn, mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, sự chia sẻ giữa con người và với đất đai của họ.

Thắng cố là món ẩm thực đặc trưng của người Mông, không thể thiếu trong ngày Tết của họ. Món này có nguồn gốc từ Vân Nam (Trung Quốc), sau đó lan rộng sang các dân tộc Kinh, Dao, và Tày. Để nấu món này ngon, người ta cần phải có bí quyết riêng và kinh nghiệm. Thịt của ngựa (hoặc bò, dê, heo) được chế biến sạch sẽ và cắt thành từng miếng. Sau đó, thịt được xào và ninh trong nước sôi sùng sục cùng các loại rau và gia vị truyền thống. Hương vị của món này đã trở thành điểm nhấn trên bàn ăn trong những dịp đặc biệt như ngày Tết, lễ hội, và các sự kiện quan trọng khác.

Không chỉ có mèn mén, món ăn đặc trưng khác của người Mông là bánh ngô “pá páo cừ”, không thể thiếu trong ngày Tết. Bánh ngô được làm từ ngô nếp thơm và dẻo. Hạt ngô được xay nghiền thành bột, sau đó hòa nước và làm thành từng chiếc bánh hình tròn, rồi chảo rán vàng. Đơn giản nhưng vẫn thể hiện được độ tinh tế, khéo léo của ẩm thực Mông. Nhiều gia đình còn gói bánh thành hình tam giác và hấp chín. Bánh ngô không chỉ là món ăn mà còn là nét đẹp, một phần tâm hồn của người dân vùng cao nguyên đá.