Thảo quả – món quà đặc biệt từ vùng núi Sa Pa

Thảo quả, hay còn được gọi là quả tò ho, là một loại gia vị phổ biến được sử dụng trong chè lam, chè kho và nhiều loại bánh kẹo khác để tạo ra hương vị đặc trưng và thơm ngon cho món ăn. Ngoài ra, thảo quả còn được biết đến như một loại thuốc quý và là một trong những sản phẩm đặc biệt của Sa Pa.

Loại thuốc quý

Thảo quả là một loại cây thân thảo sống lâu năm thuộc họ gừng. Cây thường ra hoa vào mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 7) và cho quả vào mùa đông (khoảng tháng 11, 12). Thảo quả thích nghi với điều kiện tự nhiên như độ cao trên 1.000m, khí hậu mát mẻ. Cây thường mọc dưới bóng râm của cây rừng và ưa đất ẩm, nhiều mùn, là một món quà đặc biệt từ Sa Pa.

Ở Việt Nam, thảo quả thường được tìm thấy ở vùng núi Hoàng Liên Sơn và các vùng cao của Tây Bắc như Yên Bái, Hà Giang, Lai Châu, đặc biệt là ở Lào Cai. Ở những vùng cao như Bát Xát, Sa Pa, thảo quả được người dân trồng thành rừng và thu hoạch với sản lượng cao. Mỗi khi đến mùa, thảo quả được bày bán nhiều tại chợ Sa Pa với chất lượng tốt và giá cả phải chăng.

Ở cây thảo quả, phần chủ yếu được sử dụng là hạt. Vào mùa đông, người dân thường đi hái thảo quả đã chín vàng, sau đó phơi hoặc sấy khô. Khi sử dụng, người ta thường đập vỏ để lấy hạt. Có nơi sử dụng cám gạo hòa nước để bọc quả, sau đó nướng cho cháy lớp cám gạo rồi mới đập vỏ để lấy hạt. Loại hạt này được coi là một món quà lưu niệm đặc biệt của Sa Pa.

Hạt thảo quả chứa tinh dầu màu vàng nhạt, có mùi thơm và vị cay nồng dễ chịu. Tinh dầu này chiếm khoảng 1 - 1,5% trọng lượng của hạt. Theo Đông y, thảo quả có tính ấm, khi tán thành bột và sử dụng sẽ giúp trừ đờm, ấm bụng, kích thích vị giác. Hạt thảo quả cũng được biết đến như một loại đặc sản có thể chữa nôn mửa, đau ngực bụng và hỗ trợ điều trị ho...

Một loại gia vị độc đáo

Không chỉ là một loại dược liệu quý, thảo quả – món quà đặc biệt từ Sa Pa còn được sử dụng làm gia vị cho các món ăn. Hạt này, chỉ có ở vùng núi này, kết hợp tốt với nhiều nguyên liệu từ miền dưới. Có những món ăn ở vùng đồng bằng chỉ thêm được hương vị đặc trưng này mới ngon, trong đó có chè kho.

Bánh chưng, chè kho thường là hai món không thể thiếu trong dịp Tết của nhiều gia đình. Để làm chè kho ngon, người nấu phải chuẩn bị đậu xanh, đường, vừng trắng và đặc biệt là thảo quả. Quá trình chế biến món này cũng khá tinh tế.

Để nấu chè kho, đậu xanh cần ngâm qua đêm, sau đó gọt vỏ, phơi khô, rang cho đến khi hạt đậu vàng. Tiếp theo, đậu được xay mịn. Vừng cũng được rang và xát nhỏ. Thảo quả khô được nướng, giã nhỏ và xay thành bột. Khi nấu, đầu bếp đun sôi nước với đường, thảo quả và đậu xanh, khuấy đều cho đến khi chè đặc lại. Cuối cùng, chè được đổ ra đĩa hoặc khuôn và rắc vừng lên trên.

Ngoài việc sử dụng trong các món ngọt, thảo quả còn là một loại gia vị quan trọng nhờ vào hương vị đặc biệt của nó. Hỗn hợp hồi, quế, thảo quả, hành và gừng nướng rồi nấu trong nước sẽ làm cho nước dùng của món phở bò thêm thơm ngon. Nếu thiếu những loại gia vị này, món phở bò sẽ không còn hấp dẫn. Thảo quả cũng là một loại gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn khác như bò sốt vang hoặc thịt bò hầm… Theo kinh nghiệm du lịch ở Sa Pa, bạn nên thưởng thức hương vị đặc trưng này ít nhất một lần.

Dù không có vẻ ngoài nổi bật, cũng không phải là một món ăn khiến người ta ngất ngây với hương vị, nhưng thảo quả vẫn là một món quà đặc biệt từ Sa Pa rất phù hợp và hữu ích cho du khách. Nếu bạn có dịp đến thị trấn đẹp này, đừng quên mua một ít thảo quả – sản phẩm của núi rừng Lào Cai để làm phong phú thêm hương vị cho bữa ăn gia đình.